Welke pop is dat?
Forum voor poppenliefhebbers en -verzamelaars
Franse poppen: SFBJ, Unis France, Leon Prieur, Lanternier Limoges, Petit Collin
Jumeau nr.7, met slaap-ogen, 47cm
Bij Franse poppen denk je allereerst aan de Beroemde Merken, zoals Bru, Jumeau, Gaultier, Jules Steiner of Huret. Poppen die je door hun zeldzaamheid en aanzienlijke waarde eigenlijk nauwelijks in huis kunt nemen zonder extra verzekering en kindveilige vitrinekasten.
Voor de Franse syndicaatspoppen van de Société Française de Fabrication de Bébés et Jouets (SFBJ) geldt dit minder. Vooral de popjes met malnummer 60, in productie genomen tegen het einde van WOI, komen nog veel voor in eenvoudiger versies.
Soms zijn de kopranden rommelig afgewerkt, gezichtjes met meer haast beschilderd en zijn ook de vijfdelige lijfjes (dus zònder elleboog- en kniegewrichtjes) ronduit sober.
Onder invloed van de oorlog werd men nationalistischer. Zodoende dragen deze eenvoudigere popjes klederdracht, of een militair- of verpleegsters-kostuum, zoals u kunt zien op de omslag van een Parijse Kerst-catalogus uit 1918:
De foto's zijn aanklikbaar voor inzoomen en bijschrift.
Toch hebben ook deze popjes hun charme. Al is klederdracht op dit moment weinig geliefd, zien verzamelaars liever popjes in mode van een iets vroeger tijdstip, toch is het m.i. jammer om deze popjes van hun folklore-mode te ontdoen. De handgemaakte kleding vertelt iets over vroeger tijden, en bevat soms leuke details. Arbeid kostte weinig in die tijd, en deze popjes staan in de catalogi uit die tijd voor een fractie van de prijs van een Jumeau-model:
Herkent u de popjes uit deze catalogus? De schortjes, de strikken, de bandjes en kantjes, drie van deze dametjes zijn helemaal orgineel uit die periode:
Hun gezichtjes lijken op malnummer "SFBJ 301", (één van de vroegere SFBJ-modellen, soms nog voorzien van Jumeau-stempel, niet te verwarren met de mal Unis France 301, die van 1924 en later is), maar dan een wat minder scherpe, zachtere versie ervan:
Ook het Bleuette-popje uit de periode van "na-Fleischmann"*) kreeg dit gezichtje, met malnummer 60. (*De directeur van de S.F.B.J., Fleischmann, van Duitse afkomst en getrouwd met een Française, werd aan het begin van WOI verbannen naar Spanje. Hij zou "Frans-Duitse" poppen produceren. Bron.)
Bleuette was het volledig gelede popje van exact 27 centimeter, zodat ze de poppenkleding-patroontjes, die in haar eigen weekblad, 'La Semaine de Suzette' verschenen, precies paste.
Ook uiterst goedkope modellen, van geperst karton, werden lang gemaakt. Deze looppop, met echt haar, is daar een aardig voorbeeld van:
Toch is duidelijk te zien dat de kartonnen 'Bébé' 301 een goedkope versie is van de duurdere Biscuit-porseleinen 301. Zoals deze, de "Kiss Throwing Walker Doll" uit de jaren 20:
Kortom: De Franse poppenmakers, ooit groot en trendsetters op de Europese poppenmarkt, moesten zich in 1899 wel verenigen om gezamelijk het hoofd te kunnen bieden aan de sterk concurrerende Duitse Poppenindustrie, die met lage lonen en veel thuiswerkers en -werksters goedkopere speelpopjes aanboden.
Dat de kwaliteit van de poppen in deze latere Franse periode wisselend raakte, is begrijpelijk. Als je houdt van poppen met gedetailleerde lijven, met knie- en polsgewrichtjes en een perfecte afwerking, kun je deze poppen beter niet kiezen.
Toch zie ik zelf regelmatig charmante exemplaren in deze categorie. Kijk bijvoorbeeld naar deze "Cherie" nr. 8, van Alfred Lanternier et Cie, uit Limoges, nadrukkelijk gemerkt met "Fabrication Française" (de afbeelding is aanklikbaar voor in- en uitzoomen:)
Zo kwam ze in december 2012 aan, met een vergane pruik, drie gebroken vingers en een eenvoudig Frans lijf met slijtage:
Het lijfje is weinig gedetailleerd, je kunt het prima grof noemen. Het gezicht is nèt niet helemaal symmetrisch, wat je trouwens vaker ziet, bij alle type poppen. Ze heeft vaste ogen, de (originele) kleurbrand is niet helemaal regelmatig, maar toch: wat een bééldschone pop!
Inmiddels is ze gerestaureerd (zie verslag), en draagt ze de naam Noëlle:
Het restauratieverslag van de eenvoudige SFBJ van karton/composiet, is hier nog altijd te vinden.
Unis France 301, 71-149, ‘Loop-/Kushandjes Pop’ uit de jaren twintig-dertig
Ook van deze volgende Looppop, een 301 Unis France met Bisque-hoofdje van 56 cm, (gemerkt UnisFrance 301 71-149 maat:9) maakte ik een restauratieverslag. Zo kwam ze destijds aan...:
....met een losgraakt been en een arm die het lijf ingeschoten was, door het wegslijten van de schouderkommen. Te strak elastiek kàn daar een oorzaak voor zijn.
Als de schade klein is, kun je die herstellen met papiermachee. Maar hier was erg veel weggesleten. Zodoende heb ik hier milliput gebruikt:
De foto's zijn aanklikbaar voor inzoomen en bijschrift.
Waarom had iemand daar, tussen het gewricht, nu een spijker in gestoken..? Dat geeft toch alleen kans op schade..? En dit armpje bedien je met het touwtje, dat gelukkig nog wel aanwezig is..
De foto's zijn aanklikbaar voor inzoomen en bijschrift.
De vingertopjes heb ik aangestipt met op kleurgebracht plamuur. Gebruik je alleen verf, dan zou dat te dun zijn:
De foto's zijn aanklikbaar voor inzoomen en bijschrift.
De foto's zijn aanklikbaar voor inzoomen en bijschrift.
Uiteindelijk liet alles zich prima repareren. Het hoofdje draait als je de beentjes beweegt, het kus-/zwaaihandje is weer met het touwtje te bedienen als vroeger. Gelukkig was ook het hoofdje gaaf, en werkten de slaapogen nog goed. Rosalie mocht in de volgende foto's laten zien hoe het kus-/zwaaihand-mechaniekje weer werkt:
Deze poppen uit de Unis France Periode (vanaf 1922, aldus Margaret Whitton in The Jumeau Doll) zijn regelmatig te koop op Ebay. In wisselende kwaliteit, soms van karton, soms van porselein. Let u goed op bij uw aankoop: men vermeldt het materiaal niet altijd correct.
De eerste jaren in mijn kast droeg ze het witte jurkje waarmee ze onder de kerstboom poseerde. Soms wisselt ze van outfit, een jaren 20 jurkje past haar zeker zo goed (en misschien wel beter?) dan de Victoriaanse Mode waarin antieke poppen (en zelfs hun moderne zusjes) vaak gekleed gaan :-)
Enfin, ik hoop snel tijd te hebben om ook iets over de àndere franse poppen te vertellen :-) Over de Leon Prieur schreef ik eerder al 'ns deze pagina.
Of wat dacht u van deze (zeer) zwaar beschadigde roodgestempelde Jumeau 11. Zo kwam ze aan, als een pakje scherven:
Ze mist meer dan een kwart van haar gezicht — het lijf is gelukkig in goede staat. Maargoed, wat is een lijf zonder hoofd? Dat wordt nog een heel lang verslag, van scherven plakken en weer losweken, steunmalletjes maken en van grof naar fijn opbouwen, —tegen de tijd dàt ooit engzins toonbaar is :-)
De foto's zijn aanklikbaar voor inzoomen en bijschrift.
Op het Poppen-forum bent u welkom met poppen-vragen èn poppen-kennis.
© Poppen 2012, (laatste update: 30 juli 2019) - webontwerp: Jolie